Site hosted by Angelfire.com: Build your free website today!

 


Maciej Józef Franciszek Mielżyński (ur. 15 września 1799 w Winnej Górze, zm. 5 marca 1870), polski działacz polityczny i społeczny, ziemianin.


Biografia


Pochodził ze znanej wielkopolskiej rodziny ziemiańskiej, był synem Józefa i Franciszki z Niemojowskich, bratem Seweryna. Kształcił się w domu wraz z rodzeństwem pod kierunkiem prywatnego guwernera Jana Baptysty Motty'ego, następnie w szkołach w Berlinie. W młodości był więziony za udział w Związku Kosynierów, ostatecznie uniewinniony. Wziął udział w powstaniu listopadowym w oddziale jazdy poznańskiej, służył pod dowództwem Dezyderego Chłapowskiego. Przez krótki czas po upadku powstania przebywał na emigracji; po powrocie trafił na 9 miesięcy do pruskiego więzienia, otrzymał także karę wysokiej grzywny.


W kolejnych latach, biorąc przykład z Chłapowskiego, zajął się rozwojem gospodarki rolnej we własnych dobrach. Zaangażował się także w pracę organiczną, współpracował z Karolem Marcinkowskim; był jednym z twórców Bazaru w Poznaniu, zasiadał w jego kierownictwie (w tym jako dyrektor po śmierci Marcinkowskiego w latach 1846-1850). Był – obok Antoniego Kraszewskiego i Gustawa Potworowskiego – jednym z przywódców stronnictwa "matadorów poznańskich", zwolenników legalnej opozycji wobec rządu. Należał do grona założycieli (wspólnie z Karolem Marcinkowskim) Towarzystwa Naukowej Pomocy, także w tej instytucji pełniąc funkcję prezesa (1846-1850), potem wiceprezesa (do końca życia). Od 1842 kierował Opieką Teatralną, za pośrednictwem której podejmował starania o powołanie polskiego teatru w Poznaniu.


Nie prowadził aktywnej działalności politycznej w okresie Wiosny Ludów i powstania 1848, ale należał do Komitetu Narodowego i uczestniczył w deputacji do króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV w sprawie reorganizacji Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Odmówił przyjęcia stanowiska prezesa polskiej części księstwa. Od 1849 zasiadał w Landtagu (parlamencie pruskim), był współzałożycielem i prezesem (1856-1858) Koła Polskiego. Od 1855 dożywotni członek pruskiej Izby Panów.


Hrabia Maciej Mielżynski nosił specjalnie dla siebie zrobioną czapkę z daszkiem, którą z czasem wszyscy Wielkopolanie nosili, nazywając ją "Maciejówką."


W 1862 rozdał swoje dobra w Wielkopolsce między synów i wyjechał do Królestwa Polskiego. Dokonał tam uwłaszczenia chłopów. Opublikował wspomnienia z okresu powstania listopadowego, które po początkowej edycji w języku niemieckim z 1833 ukazały się także jako Epizod wojny 1831 roku („Dziennik Poznański”, 1897) i Wyprawa na Litwę (1908).


Z małżeństwa z Konstancją Mielżyńską miał 9 dzieci, m.in. syna Józefa.


Wybrane prace


  • Epizod z wojny 1831 roku opowiedziany wg broszury Macieja Mielżyńskiego, Poznań 1897.
  • Wyprawa na Litwę opowiedziana według zapisków Macieja Mielżyńskiego, Kraków 1908.

Bibliografia


  • Zdzisław Grot, Maciej Mielżyński, w: Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa-Poznań 1981, ISBN 83-01-02722-3